Gisteren voor de eerste keer een wort gemaakt om whisky te gaan stoken in een koperen alambiek.
Gewoon gestart met een grote pan en 5 kg Pale ale gerstemout. 17 liter water toegevoegd en hetvolgende schema aangehouden:
30 minuten op 55 graden eiwitrust (brander eronder tot 55 graden en daarna laten staan)
60 minuten op 65 graden B amylase
30 minuten op 72 graden A amylase
Wat opviel was dat na de eitwitrust de ph waarde vrij hoog was, deze heb ik met melkzuur voordat ik naar 65 graden ging bijgesteld tot ergens rond de 5,5.
Na de laatste maischstap heb ik met een lepel wat vloeistof uit de pan gehaald en een paar druppeltjes jodiumtinctuur erin gedruppeld. De vloeistof verkleurde niet dus alle zetmeel was er wel uit, maar dat mag je ook eigenlijk wel verwachten na 2 uur 🙂
Na het maischen heb ik alles overgedaan in een gistemmer waar ik een brew-in-a-bag zak had gehangen. Deze zak opgehangen aan de dakbalken en gespoeld met 4 liter water van 80 graden. Daarna laten uitdruppelen en afkoelen. Ook daarna heb ik de ph weer bijgesteld. Brabants kraanwater bevat tamelijk veel bicarbonaat denk ik, en het mout was niet zuur. Dus de ph waarde die normaal daalt tijdens het maischen daalde niet echt veel.
Uiteindelijk afgekoeld nog een klein beetje DAP voor de zekerheid door het mengsel gedaan en met een garde flink lucht erin geklopt. Daarna het gist erover gestrooid en even laten hydrateren, toen doorgeroerd en deksel en waterslot erop. Na een paar uur begon het waterslot al wat te borrelen en de volgende ochtend pruttelt hij non stop. Temperatuur in de emmer is rond de 26 graden.
Ik besefte me wel dat ik na de maischstap van 72 graden nog had kunnen / moeten doorverwarmen tot 75 a 80 graden om de enzymen te laten stoppen. Is dit nog een issue? Ik weet dat het de-activeren van de enzymen zorgt voor een meer heldere vloeistof, wat vooral voor bier natuurlijk fijn is, maar voor whisky niet echt uitmaakt. Zijn er nog andere voor- / nadelen aan het overslaan van die laatste verwarmingsstap voor whisky?
Over een week of 2 a 3 wil ik gaan stoken. In 2x de ruwstook en 1x fijnstook. Ik merkte bij het poetsen van de alambiek na een paar rumstookjes dat er een gele, wasachtige aanslag op de binnenkant van ketel zit. Steeds als ik hem goed uitpoets en droogwrijf met een doek, zie ik een gele waas op de poetsdoek. Het lijkt een wasachtige aanslag die als hij goed warm is en ik wrijf erover een beetje gaat korrelen. Maar het is vrij lastig weg te krijgen. Heeft iemand hier ervaring mee?
Hier nog wat sfeerbeelden van de kookmiddag 🙂 erg leuk om te doen.
Resultaat is trouwens ongeveer 20 liter wort met een SG van 1.065
Ok, leuk intermezzo: de mash heeft staan gisten vanaf vrijdagavond en is eigenlijk maandag al gestopt (het is nu woensdag). Het weekend ging het waterslot als een gek, maandag niet meer.
De SG is gedaald van 1.065 naar 1.015 (sinds maandag en nu dus nog) en de ph waarde is rond de 3,8
Er zijn dus nog restsuikers en de pH is te laag. Wat nu?
Maandje later; tijd voor een kleine update. Laten we het samenvatten met het feit dat ik weer veel geleerd heb 🙂
Het maischen zoals ik hierboven beschreef was prima gegaan, maar daarna moet ik de volgende keer schoner werken denk ik (leerpuntje 1). Er ontstond uiteindelijk een klein wit laagje op de wash, een soort droog vliesje bij een SG van 1015 en de SG waarde zakte daarna ook niet meer. Het geheel rook wat zurig maar niet onaangenaam. Dit was de befaamde kaam denk ik, wat soms bewust gecreëerd wordt, begreep ik, dus het leek me geen probleem. Witte laagje verwijderd en eea gewoon gestookt.
Leerpuntje 2: wees geduldig, blijf van die gistemmer af. Niet steeds kijken, niet steeds die SG meter erin duwen 🙂
3e Leerpuntje: meer volume maken. Er bleef een laag drab in de gistemmer achter van zo'n 2 á 3 liter. Die eindigde niet in de ketel. Ketel is 15 liter, 70% vol is 10,5 liter dus ik moet zorgen dat ik zo'n 22 liter overhoud na achterlaten van de drab. Totaal dus mikken op 25 liter mash.
Doordat de vergisting niet zolang was doorgegaan en ik minder volume had om te stoken eindigde ik na 2 ruwstoken met 3 liter van 35%. Ik ben daarbij niet helemaal tot het naadje gegaan, maar heb de overhaal gestopt op zo'n 20%. Uit een vorige stook had ik al gemerkt dat hij daarna ook heel hard naar beneden gaat, dus ik dacht daar niet veel volume te verliezen, maar wel de viezigheid achter te laten. Het resultaat rook granig, licht zurig, niet verkeerd.
Maargoed 3 liter stoken in een alambiek van 15 liter voor de spiritrun is veel te weinig. Die ketel moet veel voller om effectief en optimaal te werken. 4e leerpuntje is dan denk ik dat ik de ruwstook van de 1e batch moet bewaren, een nieuwe batch moet gaan starten en met die ruwstook erbij wel een fijnstook kan starten. Nu had ik uit 1 batch 3 liter van 35%, maar met meer mash en een betere vergisting zou ik daar toch 4 a 4,5 liter uit moeten kunnen halen. ( 22l * 8% en 90% rendement bij de eerste stook). Dat is nog steeds weinig voor een 15 liter alambiek. Maar 8 a 9 liter uit 2 batches is een prima vulling denk ik.
Maargoed, daar stond ik dan met m'n 3 liter van 35% ongeduldig als ik ben. Ik wilde weten hoe mijn eerste whisky zou worden. Kan ik een whisky maken? Omdat ik zelf al vond dat het met de vergisting en de hoeveelheid een beetje mis was gegaan, wilde ik niet een nieuwe batch maken om hieraan toe te voegen. Dan wilde ik liever helemaal van voren af aan beginnen en het écht goed aanpakken. Maar ik wilde ook iets stoken nu...
In de schuur zag ik nog wat oude flessen trapistbier, abdijbier een 0,7l quadrupel, allemaal donker, zwaar bier voor een verjaardag gekregen waar ik eigenlijk helemaal niet van hou. Jullie voelen hem al aankomen, die heb ik bij mijn resultaat uit de ruwstook gedaan. Sorry 🙂
Ik heb het voor mezelf nog wel goedgepraat met het feit dat ik hier op het forum regelmatig samenstellingen van de stort zag obv pale ale en een klein deel special B mout. Dus ik dacht, dat lijkt er wel een beetje op. Zit ook niet zo gek veel hop in die bieren en ik had natuurlijk al 3 liter zonder hop. Bij elkaar had ik toen (iets verdund met water voor voldoende volume) ongeveer 7 liter en daarmee heb ik de fijnstook gedaan.
Het maken van de cuts is lastig. Het ruikt allemaal niet naar whisky. Het ruikt ook niet perse heel lekker, dus wanneer is het dan goed? Enige wat ik heel goed ruik aan het begin is een hele sterke zoetzurige, chemische fruitgeur. Klein beetje aceton achtig in het begin maar daarna ruikt het best lekker. Die geur verdwijnt langzaam en is op een gegeven moment weg. Ik denk dat dat de head is en het punt waarop ik ben gaan verzamelen. Ik heb heel rustig gestookt omdat ik een vorige keer merkte dat de ketel best oploopt richting de 100 graden, wat in mijn ogen erg hoog is. Ik wilde dus langzaam starten om niet te hoog te eindigen. Ik merkte dat tijdens de heart de temperatuur op de meter rond de 85 graden vrij lang blijft hangen en heel langzaam oploopt. Rond de 90 graden was denk ik het gros van de heart al geweest en begon het percentage alcohol te zakken richting de 50%. Ik meende ook vreemde geurtjes te ontdekken en het rook gewoon niet meer zo lekker. Ik ben toen gestopt, ook omdat de temp opliep tot 95 graden. Dat zou niet moeten.
Ik ben geëindigd met 700 ml alcohol van 65%.
En inderdaad, in de fles op de foto zit niet meer helemaal 700 ml, want (ja ongeduldig) ik ben wat gaan experimenteren met hout en ultrasoonreiniger nadat ik het stooksel eerst een weekje met rust heb gelaten (schouderklopje). Als jullie het leuk vinden kan ik dat experiment ook nog wel een keer beschrijven.
Je zegt het zelf al, blijf van die emmer af, verstoort het proces alleen maar en verhoogt de kans op bederf.
En met proberen leer je het meeste, cuts maken vind ik ook lastig maar je bent in ieder geval lekker en goed bezig
hoe smaakt je bier/wiskey mix eigenlijk?
Het grappige is dat ook al heb ik er wat flessen donker bier doorheen gedaan, ik in de drank na de fijnstook nog steeds de ruwstook herken met dat licht zurige. Hij ruikt verder granig, een beetje naar brood en er komt een lichte gras-achtige geur doorheen, waarschijnlijk van de hop uit de biertjes. Hij smaakt helemaal niet scherp en heeft een afdronk die licht bitter is en doet denken aan drop en anijs. Ik vermoed dat dat de invloed is van de donkere mouten uit de bieren. En ik moet zeggen, daar ben ik, net als in het bier zelf niet zo'n fan van 😆
Omdat ik graag snel wil kunnen inschatten hoe een whisky zou smaken die ik maak, heb ik een ultrasone reiniger op de kop getikt om met temperatuur en trillingen de drank snel te verouderen. Het zou jammer zijn als ik 3 jaar zou moeten wachten om erachter te komen dat ik al 3 jaar bocht aan het stoken ben 😉
Ik heb in de stookwinkel die West Kin Look medium toasted eikensnippers gekocht en die heb ik gebruikt om eens 100 ml te bewerken in de ultrasoon reiniger.
Poging 1 was een paar snippers in een potje met 100 ml drank. Binnen no time was de drank heel donker. Het rook heerlijk: zoet, karamel achtig of honing. Een warme zoete geur met een iets van sinaasappelschil. Hij smaakte zacht, zoet, kruidig maar door dat droppige wel wat zwaar. Kerstmis schiet door mijn hoofd, als je dan begrijpt wat ik bedoel. Het hout was wel echt overkill, leek niet echt op een whisky. (Wat het ook niet echt is.)
2e Poging heb ik wat minder hout gebruikt. Sterker nog, 1 klein snippertje van dezelfde zak. En zelf dan verkleurt de drank nog steeds behoorlijk. Qua geur wel wat zoetigs van karamel, maar niet dat sinaasappel zware van kerstmis meer. Het droppige komt hier nu iets minder naar voren, hij is iets scherper, maar heeft wel meer weg van whisky. Deze bevalt me beter.
De invloed van het hout is wel echt gigantisch. Mijn vrouw zei bij het proeven: hij lijkt heel erg op de rum die je laatst had gemaakt en dat klopt, want daar had ik dezelfde houtsnippers voor gebruikt. Ze zijn heel erg aanwezig.
Volgende keer gaat het een echte whisky worden. Als iemand nog tips heeft voor zijn favoriete recept qua stort samenstelling hoor ik het graag!
Oh ja, en als er iemand goede tips heeft voor hout om te rijpen. Die zijn ook welkom.
Hoi Tom,
@Alchemist heeft veel topics waar hij een moutstort uitprobeert. Vaak na overleg met @Robbert. Zou daar eens in snuffelen voor een voorstel stort.
Zonde om kunstmatige veroudering toe te passen. Het werkt deels maar je proeft het meteen als je een beetje geoefende smaak hebt dat het kunstmatig geknutseld is .
Nee je zal niet whiskey smaak proeven bij het maken van scheiding voor , ziel en naloop..immers bij whiskey komt smaak door rijping op hout. Oxideren van smaakstoffen door het ademen en reageren en binden op looizuren en zuurstof tannines maakt de smaak in tijd.
Dalwhinnie is inderdaad anders dan Islay niet alleen in stort , beslag maken maar ook in manier van destilleren. Je zal nooit Exact dalwhinnie kunnen namaken maar het is zeker wel te benaderen.
Kruidig ,heide achtige zachte whiskey is makkelijker dan een Zware turf rook vast te houden.
het eesten van de mout is ook minder bewerkelijk voor een dergelijke whiskey . En je hebt kleiner pallet aan mout typen nodig.
Dan denk ik voor het volgende experiment om een Dalwhinnie achtige stijl whisky te maken aan ongeveer de volgende ingrediënten:
| Onderdeel | Hoeveelheid |
|---|---|
| Pale Malt | 4.0 kg |
| Caramelmout | 0.5 kg |
| Light Peated Malt | 0.5 kg |
| Maischwater | 17 liter |
| Spoelwater | 15 liter |
| Totale water | 32 liter |
| Verwachte OG | ~1.065 |
Ik heb uiteindelijk 22 liter wash nodig om in 2x 11 liter te kunnen stoken in een 15 liter alambiek.
Ik gebruik dan bij het maischen 32 liter water omdat ik verwacht dat 5 liter water wordt opgenomen door de 5 kg mouten. En ik verwacht nog eens 5 liter te verliezen door verdamping tijdens het proces en een laag drab die in de vergistingsemmer achterblijft die niet de ketel ingaat.
Is bovenstaande een realistische inschatting?
| Onderdeel | Hoeveelheid |
|---|---|
| Pale Ale Malt | 5.0 kg |
| Caramelmout | 0.5 kg |
| Light Peated Malt | 0.5 kg |
| Maischwater | 17 liter |
| Spoelwater | 15 liter |
| Totale water | 32 liter |
| Verwachte OG | ~1.065 |
Zijn dit dan realistische hoeveelheden?
Ik weet dat de richtlijn 3,2 liter water per kg is. Ik heb nu 6 kg mout, dus dat is ongeveer 19 liter water. Maar is dat alleen het maischwater? Exclusief spoelwater? En als ik meer mout toevoeg aan het recept wordt er ook weer meer water opgenomen door het mout.
Ik worstel een beetje met de hoeveelheden van alles om uiteindelijk op 22 liter stookvolume te komen met een SG waarde van ongeveer 1.065 (met achterlaten van een liter of 2 aan gistdrab).
Zijn hier handige vuistregels voor?
Bedankt voor de reacties, wordt gewaardeerd!
Ok, dan zit ik misschien zo wel een eind in de richting:
| Onderdeel | Hoeveelheid |
|---|---|
| Pale Ale Malt | 3.5 kg |
| Caramelmout | 1.5 kg |
| Light Peated Malt | 0.5 kg |
| Maischwater | 19 liter |
| Spoelwater | 11 liter |
| Totaal water | 30 liter |
Uitgangspunt is dan een Caramelmout van rond de 50 EBC schat ik in?
Ik ga nu dan uit van 19 liter maischwater en 11 liter spoelwater, dus 30 liter waarvan 6 wordt opgenomen door de mout. Dus een totale wort van 24 liter. Kan er 2 liter drab achterblijven na vergisten en heb ik zo'n 22 liter voor 2x vulling van de alambiek.
'Helaas' nu eerst vakantietijd, dus dat gaat halverwege augustus worden 🙂
Ok, dan gaat het de Wildbrew Philly Sour van Lallemand worden voor het gist.
Heeft iemand nog adressen om aan goed eiken te komen? Whisky vat, (oloroso) sherry vat?
ik ben nieuw hier en heb een vraag.
ik ben bekend met het stoken van wodka (dit is geen hogere whiskunde)
nou wil ik met mijn vader een whiskey gaan maken en die laten rijpen in een 30L vat.
wij willen hierin fruit verwerken (Peren en rozijnen).
moet dit in de Mash erbij en zo jah wat zijn de verhoudingen om uiteindelijk op een eind product te komen van +/- 30 Liter
ik ben in het bezit van een grote destilleer pan en vaten waar grote hoeveelheden in kunnen gisten / vermenteren.
met vriendelijke groet,
Sven
De Dalwhinnie achtige whiskey met lallemand philly sour gist moet nog even wachten tot na de vakantie in Canada. (Ook geen straf). Ik heb hier echter een Canadian Rye whisky gedronken, wat een verrassing! Dat rook alleen al fantastisch. Dat gaat zeker mijn 2e experiment worden: een rogge whisky. Als iemand daarvoor een favoriet recept heeft, hoor ik het graag!



